پیشوایان معصوم از سوره حمد به «ام الکتاب» تعبیر کرده اند. زیرا کل سوره های قرآن شرحی است به آنچه در سوره حمد مطرح شده است.
توضیح بیشتر اینکه هر کتابی مقدمه ای دارد که در آن مقدمه توضیح داده می شود موضوع کتاب چیست و هدفش چیست و چه مسائلی می خواهد در آن مطرح بشود. سوره حمد هم مقدمه قرآن است. در این سوره یک ندای فطری که در درون انسان هاست مطرح شده. و آن عبارت است از «اهدنا الصراط المستقیم». این طلب هدایت از خدای رحمان رحیم، مالک یوم الدین صورت گرفته. در پاسخ به این طلب ۱۱۳ سوره نازل شده است. فلذا موضوع قرآن هدایت است و هدف آن انسان سازی.
امام صادق علیه السّلام بر بالین یکى از دوستانش که بیمار بود حاضر شد. آن مرد بیمار بسیار می ‏گفت: «آه» یکی از اصحاب به او گفت: برادرم پروردگارت را یاد کن و از او مدد بخواه! امام صادق فرمود: همانا «آه» یکى از نامهاى خداى عزّ و جلّ است، پس هر کس که بگوید: «آه» در حقیقت استغاثه بخداى تبارک و تعالى نموده است.

علامه حسن زاده آملی سروده اند:
اسم اعظم که ز احصاء و عدد بیرونست
اسم آه است نصیبم نه که اسم دگرى‏