ماه رجب از ارزش و شرافت بسیار بالایی برخوردار است و این شرافت و ارزش بدان دلیل است که این ماه یکی از ماههای حرام و یکی از زمانهای ویژه دعا است. بر پایه برخی از روایات این ماه، ماه حضرت امیرالمؤمنین (علیه السلام) است. همانگونه که ماه شعبان ماه حضرت رسول و ماه رمضان ماه خداست در این ماه پر فضیلت روزه و شب زنده داری بسیار مورد تأکید و سفارش قرار گرفته است به خصوص در نخستین شب آن که یکی از شبهای چهارگانهای است که درباره احیا وشب زنده داری آن سفارشات فراوانی بیان شده است.
امام موسی کاظم(ع) می‌فرمایند: رجب نام نهری است در بهشت که از شیر، سفیدتر و از عسل، شیرین تر است; هر کس یک روز از آن را روزه بدارد خداوند از آن نهر به او بیاشامد .
اعراب وقتی که دریاها مواج می شد، رودها جاری می گردید و درختان رشد و نمو می کرد می گفتند موسم رجب است و آن را تعظیم می نمودند و طی آن از جنگ و خونریزی اجتناب می نمودند و «رجبته ترجیبا» به معنای بزرگداشت می باشد و این ماه را به «مضر» اضافه می کردند و می گفتند: «رجب مضر» زیرا قبیله «مضر» بیش از سایر قبایل به این ماه حرمت می نهادند .
از امام صادق(ع) نقل شده که حضرت محمد(ص) فرمود: ماه رجب ، ماه خداست در غایت حرمت و فضیلت . اگر کسی روزی از این ماه را روزه بگیرد خدای را خشنود و شعله غضب الهی را خاموش نموده است و دری از درهای جهنم به روی او بسته می شود. رجب ماه استغفار امت من است, پس در این ماه طلب آمرزش کنید که خداوند آمرزنده و مهربان است و رجب را "اصب" می گویند زیرا که رحمت خداوند در این ماه بر امت من بسیار ریخته می شود پس بسیار بگوئید استغفر الله و اسئله التوبه.
این ماه برای ما شیعیان بیش از پیش مورد احترام است زیرا این ماه با مناسبت‌های مهمی از جمله مبعث رسول اکرم(ص)، ولادت اولین امام شیعیان امام علی(ع)، ولادت امام باقر(ع) و ولادت امام جواد(ع) همزمان است. پس بی شک زمان بسیار مناسبی برای عرض اردات به پیشگاه پیامبر(ص) و خاندان مطهر ایشان خواهد بود.
روز اول ماه رجب، روز ولادت امام محمد باقر(ع) است. برای شب اول این ماه عزیز و روز اول آن اعمالی ذکر شده که در ذیل به آن اشاره میکنیم:
این شب، شب شریفى است و در آن چند عمل وارد شده است:
1) وقتی هلال ماه دیده شد فرد بگوید:
اللَّهُمَّ أَهِلَّهُ عَلَیْنَا بِالْأَمْنِ وَ الْإِیمَانِ وَ السَّلامَةِ وَ الْإِسْلامِ رَبِّى وَ رَبُّکَ اللهُ عَزَّ وَ جَلَّ.
و از حضرت رسول صلى الله علیه و آله منقول است که چون هلال رجب را مىدید مىگفت: اللَّهُمَّ بَارِکْ لَنَا فِى رَجَبٍ وَ شَعْبَانَ وَ بَلِّغْنَا شَهْرَ رَمَضَانَ وَ أَعِنَّا عَلَى الصِّیَامِ وَ الْقِیَامِ وَ حِفْظِ اللِّسَانِ وَ غَضِّ الْبَصَرِ وَلا تَجْعَلْ حَظَّنَا مِنْهُ الْجُوعَ وَ الْعَطَشَ
2) غسل.
حضرت رسول اکرم صلى الله علیه و آله فرموده‌اند: هر کس ماه رجب را درک کند و اول و وسط و آخر آن ماه را غسل نماید، از گناهان خود پاک می‌شود مانند روزى که از مادر متولد شده است.
3) زیارت امام حسین علیه السلام .
4) بعد از نماز مغرب بیست رکعت، یعنی 10 نماز دو رکعتی نماز گزارده شود. تا خود، اهل، مال واولادش محفوظ بماند و از عذاب قبر در پناه باشد.
5) بعد از نماز عشاء دو رکعت نماز گزارده شود بدین نحو:
در رکعت اول حمد و ألم نشرح یک مرتبه و توحید سه مرتبه و در رکعت دوم حمد و ألم نشرح و توحید و معوذتین خوانده شود و پس از سلام، سى مرتبه لا إِلَهَ إِلا اللهُ بگوید و سى مرتبه صلوات بفرستد تا حق تعالى گناهان او را بیامرزد مانند روزى که از مادر متولد شده است.
برای اولین روز این ماه نیز آمده است:
روز شریفى است و در آن چند عمل است.
اوّل : روزه گرفتن روایت شده که حضرت نوح علیه السلام در این روز بکشتى سوار شد و امر فرمود کسانى را که با او بودند روزه بدارند و هر که این رُوز را روزه بدارد آتش جهنّم یکسال راه از او دور شود.
دوّم : غسل کند .
سوم : زیارت امام حسین علیه السلام کند شیخ روایت کرده از بشیر دَهّان از امام جعفر صادق علیه السلام که فرمود هر که زیارت کند حسین بن علىّعَلیهِماالسَّلام را در روز اوّل رجب بیامرزد خداوند عالَم او را البته .
چهارم : بخواند دعاى طویلى که سیّد در اقبال نقل فرموده .
پنجم : شروع کند به نماز سلمان
کیفیت نماز حضرت سلمان که رسول خدا ـ صلّی الله علیه و آله ـ به او فرمود این نماز را بخوان به این ترتیب است:
این نماز ده رکعت است که به صورت پنج نماز دو رکعتی به شرح زیر خوانده می شود:
الف. در هر رکعت بعد از حمد، سه بار سوره اخلاص و سه بار سوره کافرون.
ب. بعد از هر دو رکعت دستها را بلند کند و این دعا را بخواند:
«لا اله الّا الله وحده لا شریک له، له الملک و له الحمد یحیی و یمیت و هو حیّ لا یموت بیده الخیر و هو علی کلّ شیء قدیر».
ج. سپس بگوید:
"اللهمّ لا مانع لما اعطیت و لا معطی لما منعت و لا ینفع ذا الجدّ منک الجد". پس دستها را به روی خود بکشد. و حاجت خود را بطلبد و از فوائد این نماز نباید غفلت نمود که آن بسیار است .
