«انتقاد» یکی از کارکردهای چند وجهی زبان است که هم می تواند مثبت باشد، و هم می تواند منفی باشد.
انتقاد، امری مطلق است و تابع شرایطی است که از جملهٔ آنها می توان به داشتن تخصص و ارتباط به موضوع مورد انتقاد، غرض نداشتن، نحوهٔ بیان و مهمتر از همه، مفید و مثبت بودن اشاره کرد.
انتقاد اگر درست و منطقی و با ضابطه نباشد، «ضد انتقاد» می شود و آثار سوئی از خود بر جای می گذارد که در متون دینی مورد مذمت قرار گرفته است.
در کلامی از علی(ع) آمده است:
النُّصحُ بَینَ المَلأِ تَقریعٌ
نصیحت گوئی تو در میان همگان، به تحقیر شخصیت منتهی می شود.
امام یازدهم میفرماید:
هر کسی که برادر خود را به صورت نهان وعظ نماید، به او اعتبار داده است، و کسی که او را آشکارا نصیحتش نماید، او را زشت نموده است: مَن وَعظ اخاهُ سرا فقد زانَه. "
نصیحت و وعظ همیشه باید سازنده باشد و طوری بیان نشود که مخاطب ما از بیان ما منزجر شود و موجبات ناراحتی و دردسر را فرا هم کند.
منبع:
غررالحکم/775
تحف العقول/489